پروتز زیر زانو جدید

یکی از شایع ترین قطع عضو ها، قطع از ناحیه ساق (زیر زانو) است. 53 درصد مربوط به قطع زیر زانو می باشد. انواع مختلفی از پروتز پا (پای مصنوعی) برای قطع عضو از ناحیه زیر زانو وجود دارد. نوع آن بستگی به استامپ (باقی مانده عضو)، سطح فعالیت، پیش بینی تغییرات آینده و اولویت فردی دارد.

دلایل قطع عضو زیر زانو

از دلایل قطع عضو می توان به مادرزادی (نقص در رشد کامل یک اندام)، زخم دیابتی، سرمازدگی، قانقاریا، زخم پای مزمن که منجر به عفونت می‌گردد، تومورهای بدخیم استخوانی و بافت پیوندی، تروما (اندام له شده/ شکسته شده زیر اجسام سنگین، اندام آسیب دیده به خاطر تصادف، زخم چاقو یا تیراندازی و غیره) اشاره کرد.

اجزای پروتز زیر زانو

پروتز پای زیر زانو مانند تمام انواع پاهای مصنوعی عموما از سه بخش اصلی سوکت، پایلون و پنجه پروتزی تشکیل شده است. زمان دریافت پروتز پا در قطع عضو زیر زانو در افراد مختلف متفاوت است ولی معمولا چند هفته بعد از جراحی روند دریافت پروتز آغاز می گردد و بهتر است زمانی برای دریافت پروتز اقدام شود که زخم ها، تورم، درد خیالی از بین رفته باشد. تا پروسه تمرین راه رفتن با پروتز پا راحتتر انجام گردد.

تهیه و ساخت پروتز زیر زانو

روند دریافت پروتز زیر زانو می تواند چند روز تا چند هفته پس از قطع عضو آغاز شود. در بعضی از موارد فرد قطع تا بهبود زخم ها و بخیه های بعد از عمل و همینطور تورم ناحیه باقی مانده قطع عضو یا استامپ می تواند از پروتز موقت استفاده کند.
همچنین تا زمان بهبود زخم ها و تورم استامپ باید بانداژ استامپ را بصورت اصولی و مرتب انجام دهد تا فشار یکسانی در اندام باقیمانی اعمال نماید و فرد را برای دریافت پروتز دائمی خود اماده می کند
استامپ تا یک سال بعد از عمل جراحی معمولا تغییر شکل می دهد و بنابراین بانداژ کردن مرتب استامپ به تسریع این روند کمک می کند و فرد تجربه بهتری با پروتز پای خود خواهد داشت.

قالبگیری از استامپ

گام بعدی در این فرآیند دریافت پروتز زیر زانو ، تناسب اندام باقیمانده با لاینر است. “در مقاله قطعات و اجزای پروتز پا در مورد انواع لاینرها توضیح داده شد” .

لاینر رابط نرمی است که بیمار روی پوست پوشیده می شود. و با سوکت پروتز در تماس است .عملکرد اصلی لاینر این است که نیروهای ایجاد شده هنگام حرکت در پروتز را جذب کند، اندام باقیمانده شما را سالم نگه دارد و به شما امکان می دهد پروتز را برای مدت طولانی تری بپوشید.

لاینر های مختلفی در بازار وجود دارد و متخصصین پروتز بهترین لاینر را برای فرد قطع با توجه به نوع تعلیق، سطح فعالیت، مشکلات پوستی، مهارت دست، برجستگی استخوان، شکل استامپ انتخاب خواهد کرد.

پس از آماده شدن لاینر برای بیمار، نوبت به قالبگیری از استامپ می رسد که معمولا با باندهای گچی انجام می شود و پس از قالبگیری و پر کردن آن با گچ و به دست آمدن قالب گچی استامپ فرد قطع عضو، با توجه به تکینیک های متخصص پروتز برای تعلیق در نظر گرفته و همینطور معاینات بالینی استامپ ، قالب گچی اصلاح می شود و پس از مرحله مواد ریزی و ساخت سوکت پروتز انجام می شود.
سوکت پروتز می تواند هم از نظر طراحی و هم از نظر جنس با توجه به شرایط فرد قطع عضو متفاوت باشد.
در مورد انواع سوکت نیز در مقاله اجزای پروتز پا بطور مفصل توضیح داده شده است.

سوکت پروتزی موقت در پروتز زیر زانو

اولین سوکت پروتز که فرد قطع عضو دریافت می کند سوکت تشخیصی یا موقتی نامیده می شود. این سوکت از پلاستیک شفاف و با استفاده از روش تعلیق مناسب (پین/قفل، خلاء بالا، مکش) ساخته شده است. سوکت به وسیله یک رابط به انتهای سوکت متصل خواهد شد. (برای اتصال پایین سوکت به پا از قطعاتی مانند آداپتورها و پایه‌های پایه استفاده می‌شود). معمولاً این سوکت ها برای بردن بیمار به منزل ساخته می شوند. یک سوکت تشخیصی پلاستیکی برای شروع استفاده می‌شود، زیرا ممکن است لازم باشد قسمت‌هایی از سوکت اصلاح شود تا به طور مناسب روی اندام ظاهر شود.
کاهش حجم در اولین پروتز پا شایع و مورد انتظار است. هنگامی که سوکت روی پا فرد قطعه عضو احساس شل شدن می کند ممکن است به جوراب نیاز داشته باشید تا این حجم از دست رفته را بگیرد. کاهش حجم را می توان با استفاده از جوراب ها که در لایه های مختلف (1،2،3،5،6) هستند، برطرف کرد. هرچه تعداد لایه ها بیشتر باشد، جوراب ضخیم تر می شود که می تواند به جلوگیری از حرکت بیش از حد اندام شما در سوکت پروتزی کمک کند که می تواند منجر به درد اندام، قرمزی، کبودی و ادم شود.

ارتفاع پروتز به اندازه طول مناسب بیمار تعیین می شود. تراز از طریق اجزای مختلف تنظیم می شود تا بهترین راه رفتن را به بیمار بدهد.

سوکت پروتزی دائمی

هنگامی که حجم اندام تثبیت شد و سوکت پروتز تشخیصی به خوبی با بیمار متناسب شد، می‌توانیم به سوکت لمینیت برویم. سوکت چند لایه با استفاده از فیبر کربن ساخته شده است، به این معنی که بسیار سبک تر از سوکت پلاستیکی است و استحکام کششی بالاتری دارد. فیبر کربن نیز دوام بیشتری دارد، بنابراین بسته به سطح فعالیت و هرگونه تغییر اندام، سوکت می‌تواند تا چند سال دوام بیاورد.

از آنجایی که در این نوع پروتز پا ، قطع عضو در زیر زانو انجام می شود، فرد توانایی راه رفتن بسیار خوبی را دارد. در ادامه به متداول ترین انواع تکینیک های ساخت در سوکت های پروتزی در پروتز های زیر زانو آورده شده است:

• پروتز با سوکت پروتزی تحمل وزن از تاندون کشکک (PTB)
• پروتز با بلبرینگ (تحمل وزن از کل سطح)
• پروتز با کرست مفصلی

پروتز تحمل وزن کشکک-تاندون (PTB)

پروتز PTB معمولاً برای 90 درصد افراد قطع عضو با قطع عضو زیر زانو مناسب است. پروتز PTB مبتنی بر انتقال بار از طریق تاندون کشکک (تاندون زیر زانو)، کندیل‌های تیبیا (اندام فوقانی استخوان ساق پا) و بخش بزرگی از استامپ است. متداول ترین اشتباهی که هنگام نصب PTB رخ می دهد، قرار گرفتن بسیار سفت در اطراف ناحیه پوپلیتئال (حفره پشت مفصل زانو) استامپ است که می تواند منجر به ادم بیش از حد، کاهش گردش خون و تحریک پوست شود.

پروتز کل سطح بلبرینگ (TSB)

TSB یک پروتز تماس کامل است و ممکن است به جای PTB استفاده شود. باید تماس کافی بین استامپ و پروتز وجود داشته باشد تا پروتز بتواند وزن را روی کل استامپ تحمل کند. افراد قطع عضو با این پروتز احساس ثبات و دلبستگی بیشتری می کنند.

پروتز با کرست مفصلی

پروتز کرست مفصلی 10 درصد از پروتزهای زیر زانو را تشکیل می دهد و به فرد این امکان را می دهد که با اعمال مقداری از وزن از طریق استخوان ران (فمور) نیرویی بسیار بیشتر از وزن بدن خود روی پروتز خود اعمال کند. این پروتز می تواند بر ضعف پروتز PTB غلبه کند. به عنوان مثال، افراد قطع عضوی که دارای PTB هستند ممکن است زانو زدن و بالا رفتن از نردبان یا پله ها را دشوار بدانند و بنابراین این تکنیک می تواند برای این افراد مفید باشد.
نسخه اصلی پروتز PTB یک سوکت پلاستیکی لمینت بود که بر روی یک مدل گچ اصلاح شده از استامپ شکل گرفته بود و حاوی یک آستر داخلی نرم بود که با کل سطح استامپ تماس داشت. وزن عمده توسط برجستگی های داخلی استخوان درشت نی و تاندون کشکک متحمل شد. و از مفصل زانو یا کرست ران استفاده نشد، تعلیق توسط یک بند پارچه ای در اطراف ران درست بالای کندیل های فمورال اعمال می شود.

PTB در حال حاضر به طور کلی به عنوان پروتز استاندارد برای قطع عضو زیر زانو در نظر گرفته می شود.

سوکت PTS

بند تعلیق برای پروتز PTB، همانطور که در ابتدا طراحی شده بود، معمولا رضایت بخش بود، اما به اندازه کافی افراد ناراضی قطع عضو وجود داشت که تعدادی از پروتزها را وادار کرد تا به دنبال روش های تعلیق بهبود یافته باشند.